İNDİRGENEMEZ HAKİKAT

Hücredeki Dıştan Takma Motor: Bakteriyel Kamçı ve İndirgenemez Hakikat

1. 100.000 Devirli Nano-Mühendislik

Eğer bir bakteri hücresinin arkasına takılıp mikroskobik bir yolculuğa çıksaydık, insan yapımı makinelere şaşırtıcı derecede benzeyen bir yapıyla karşılaşırdık. Bu, Bakteriyel Kamçıdır.

Bakteriyel kamçı, basit bir "kıl" veya "tüy" değildir. O, kelimenin tam anlamıyla su soğutmalı, asit yakıtlı, proton itimli bir dıştan takma motordur. Yapısında bir stator, bir rotor, bir şaft (mil), bir u-mafsal (bağlantı eklemi), bir pervane ve hatta bir debriyaj sistemi bulunur.

Bu nano-motor, dakikada 100.000 devire kadar çıkabilir (bir Formula 1 motorundan katbekat hızlıdır) ve sadece çeyrek tur içinde aniden durup ters yöne dönebilir. Yaklaşık 40 farklı protein parçasının (dişlinin) kusursuz bir sırayla bir araya gelmesiyle oluşur. Soru şudur: Doğadaki kör kuvvetler, bir motor fabrikası kurup bu parçaları nasıl bir araya getirmiştir?

2. İndirgenemez Karmaşıklık: "Ya Hep Ya Hiç"

Biyokimyacı Michael Behe, 1996 yılında Darwin’in Kara Kutusu kitabında evrim teorisine "İndirgenemez Karmaşıklık" kavramıyla meydan okudu. Behe’nin temel argümanı şudur: Bazı sistemler, çalışabilmek için tüm parçalarının aynı anda ve eksiksiz olarak yerinde olmasına muhtaçtır.

Behe bunu basit bir fare kapanı ile örneklendirir. Bir kapan; tahta taban, yay, tutturucu, çekiç ve peynir tutucudan oluşur. Eğer yayı çıkarırsanız, elinizde "daha az fare yakalayan bir kapan" kalmaz; elinizde "hiçbir işe yaramayan bir çöp" kalır.

Bakteriyel kamçı da böyledir. Eğer motordan "rotoru" veya "şaftı" çıkarırsanız, motor %50 verimle çalışmaz; hiç çalışmaz. Darwinci evrim ise "kademeli gelişim" iddia eder. Yani her aşamanın canlıya bir fayda sağlaması gerekir. Ancak çalışan bir motora dönüşene kadar geçen milyonlarca yıl boyunca, bakterinin kuyruğunda taşıdığı yarım motor parçaları ona sadece yük olur, fayda değil. Doğal seçilim, işe yaramayan bu yükü elemek zorundadır. Dolayısıyla bu motor, kademeli olarak değil, bir anda ve tam teşekküllü olarak ortaya çıkmak zorundadır.

3. İtirazlar ve Hakikat: Parça Listesi vs. Montaj Kılavuzu

Evrimci biyologlar, bu argümana genellikle "Tip 3 Salgı Sistemi" (T3SS) ile cevap verirler. T3SS, bakterilerin zehir enjekte etmek için kullandığı, kamçı motorunun tabanına benzeyen bir yapıdır. İddiaya göre evrim, önce bu pompayı yapmış, sonra üzerine parçalar ekleyerek motora dönüştürmüştür (Ko-optasyon).

Ancak bu açıklama iki büyük boşluk barındırır:

1. Mühendislik Farkı: Bir şırıngayı (pompa) bir dıştan takma motora dönüştürmek için gereken parçalar ve yapısal değişim devasadır.

2. Montaj Talimatı (Yazılım): Asıl sorun parçalar değil, o parçaların hangi sırayla ve ne zaman birleşeceğidir. Bir fabrikada araba parçalarının yerde dağınık durması araba üretmeye yetmez; o parçaları birleştirecek bir "montaj hattı algoritması" (bilgi/emir) gerekir. T3SS parçalarının varlığı, motorun montaj bilgisinin (DNA'daki talimatın) nereden geldiğini açıklamaz.

4. Sani-i Hakîm: Hikmetle Yapan Sanatkâr

İşte burada bilimsel gözlem, felsefi ve teolojik bir hakikate kapı aralar. Bir sistemde parçalar bir araya gelip, parçaların kendi özelliklerinden bağımsız, ortak ve üstün bir "gaye" (bakterinin yüzmesi) için çalışıyorsa, orada bir Kasıt (İrade) ve Hikmet vardır.

Risale-i Nur’da Bediüzzaman Said Nursi, "Sani-i Hakîm" ismini anlatırken kâinattaki her şeyin "bir gaye-i muayyeneye" (belirlenmiş bir amaca) yönelik yapıldığını vurgular. Ona göre, bir gözün görmesi veya bir bakterinin yüzmesi için gereken teçhizatın eksiksiz verilmesi, kör tesadüfün değil, "Her şeyi en uygun, en faydalı ve en sanatlı surette yaratan" bir Zat’ın (cc) işidir.

Kamçıdaki 40 parça, şuursuz atomlardır. Bu atomlar:

• "Ben bakterinin yüzmesi gerektiğini biliyorum" diyemez (İlimsizlik).

• "Öyleyse bir motor yapayım" diyemez (İradesizlik).

• "Bunun için bana bir pervane lazım" diyemez (Güçsüzlük).

Şuursuz sebeplerin (doğa yasaları), gelecekteki bir amacı (bakterinin yüzmesini) öngörüp ona göre bugünden yatırım yapması imkansızdır. Geleceği öngörmek ve ona uygun alet yapmak, ancak "Alîm" (Her şeyi bilen) ve "Hakîm" (Her işi hikmetli) olan bir Fail'in özelliğidir.

Sonuç: Tesadüf Değil, Teknoloji

Bakteriyel kamçı, Darwin'in hayal edemeyeceği kadar karmaşık bir nanoteknolojidir. Bilim, bu motorun detaylarını keşfettikçe, "rastgele oluşum" ihtimalini matematiksel olarak sıfıra yaklaştırmaktadır.

Bu motorun "indirgenemez" yapısı, bizi tek bir mantıksal sonuca götürür: Bu eser, kademeli bir birikimin değil, ani ve bütüncül bir tasarımın, yani Yaratılışın delilidir. Hücrenin arkasındaki bu pervane döndükçe, aslında Sani-i Hakîm’in sanatını bütün kâinata ilan etmektedir.

Kaynakça

Behe, M. J. (1996). Darwin's black box: The biochemical challenge to evolution. Free Press.

Minnich, S. A., & Meyer, S. C. (2004). Genetic analysis of coordinate flagellar and type III regulatory circuits in pathogenic bacteria. Proceedings of the Second International Conference on Design and Nature, 295-304.

Nursî, S. (2019). Risale-i Nur Külliyatı. İstanbul: Yeni Asya Neşriyat.

Pallen, M. J., & Matzke, N. J. (2006). From the origin of species to the origin of bacterial flagella. Nature Reviews Microbiology, 4(10), 784-790.